Loon in tegoedbonnen. 1899.

Schoenfabriek van Bommel exploiteert tot 1915 naast het fabriekspand een kleine kruidenierszaak. In deze zaak kan het hele dorp inkopen doen. De winkel is echter vooral bedoeld voor de gedwongen winkelnering die Van Bommel haar werknemers oplegt.

Bij gedwongen winkelnering wordt salaris deels in geld en deels in goederen of tegoedbonnen uitgekeerd. Meestal kunnen deze tegoedbonnen alleen verzilverd worden in de bedrijfswinkel. Bij Van Bommel is dit het geval.

(Onderstaande afbeelding: De bedrijfswinkel van Van Bommel verkoopt ‘wonderdadige kloosterbalsem’.)

In de kruidenierszaak verkoopt Van Bommel levensmiddelen en andere dagelijkse benodigdheden. In oude regionale kranten zijn advertenties teruggevonden waarin Van Bommel ook manufacturen (textielwaren), koloniale waren (specerijen) en ‘Wonderdadige kloosterbalsem’ aanprijst. De kloosterbalsem helpt volgens de advertentie bij “reuma, brand- en snijwonden, kneuzingen, stramheid, spierverrekkingen, oude en nieuwe wonden, huidziekten, enzovoort, enzovoort”.

Goederen in een bedrijfswinkel zijn vaak duurder dan in normale winkels. Volgens de werkgever is gedwongen winkelnering een extra service voor de medewerkers. In realiteit is het een ernstige vorm van economische uitbuiting. In 1909 wordt gedwongen winkelnering bij wet verboden.

null

(Bovenstaande afbeelding: Een ‘beleefde aanbeveling’ voor de manufacturen (textielwaren) en koloniale waren (specerijen) die Van Bommel in haar bedrijfswinkel verkoopt. Uit de Moergestelse Kermiscourant van 1899.)

Schoenfabriek van Bommel exploiteert tot 1915 naast het fabriekspand een kleine kruidenierszaak. In deze zaak kan het hele dorp inkopen doen. De winkel is echter vooral bedoeld voor de gedwongen winkelnering die Van Bommel haar werknemers oplegt.

Bij gedwongen winkelnering wordt salaris deels in geld en deels in goederen of tegoedbonnen uitgekeerd. Meestal kunnen deze tegoedbonnen alleen verzilverd worden in de bedrijfswinkel. Bij Van Bommel is dit het geval.

(Onderstaande afbeelding: De bedrijfswinkel van Van Bommel verkoopt ‘wonderdadige kloosterbalsem’.)

In de kruidenierszaak verkoopt Van Bommel levensmiddelen en andere dagelijkse benodigdheden. In oude regionale kranten zijn advertenties teruggevonden waarin Van Bommel ook manufacturen (textielwaren), koloniale waren (specerijen) en ‘Wonderdadige kloosterbalsem’ aanprijst. De kloosterbalsem helpt volgens de advertentie bij “reuma, brand- en snijwonden, kneuzingen, stramheid, spierverrekkingen, oude en nieuwe wonden, huidziekten, enzovoort, enzovoort”.

Goederen in een bedrijfswinkel zijn vaak duurder dan in normale winkels. Volgens de werkgever is gedwongen winkelnering een extra service voor de medewerkers. In realiteit is het een ernstige vorm van economische uitbuiting. In 1909 wordt gedwongen winkelnering bij wet verboden.

null

(Bovenstaande afbeelding: Een ‘beleefde aanbeveling’ voor de manufacturen (textielwaren) en koloniale waren (specerijen) die Van Bommel in haar bedrijfswinkel verkoopt. Uit de Moergestelse Kermiscourant van 1899.)